قشربندی، فرایند تقسیم اعضای یک جامعه به قشرها یا گروه‌های اجتماعی است؛ زمانی که این فرایند، برمبنای سن انجام می‌شود، قشربندی سنی[1] نام می‌گیرد. قشرهای گوناگون سنی را هم‌دوره‌های سنی -که افراد متولدشده در دورۀ زمانی مشخص را شامل می‌شود- شکل می‌دهد. یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین هم‌دوره‌های سنی در جامعۀ معاصر، نسل انفجار زادوولد است که بعد از جنگ جهانی دوم، بین سال‌های 1946 تا 1964، متولد شدند. این هم‌دوره‌های سنی، مسیر زندگی را با هم طی کرده‌اند و در اثنای گذار از «جوانی» به «میانسالی» و سپس «سالمندی»، تاریخ، تجربه‌ها، هنجارها و گذارهای نقش مشترکی را پشت سر گذاشته‌اند.

علاوه بر رابطۀ اعضا در درون یک قشر و برخلاف قشربندی برمبنای طبقۀ اجتماعی گروه‌های متعلق به قشرهای سنی مختلف در جامعه، با یکدیگر تعامل دارند. به‌عنوان مثال، اعضای گروه جوانان ممکن است با اعضای گروه میانسال و گروه‌های سالمند در محیط خانوادگی یا در قالب همکاری در محیط کار تعامل داشته باشند. گرچه تصور می‌شود، مشابهت‌های اعضای یک قشر، انسجام درون‌قشری پدید می‌آورد؛ ولی نظریه های قشربندی سنی حاکی از آن است که تضادهای درون‌قشری نیز وجود دارند.

  ممکن است میان قشرها تضاد بروز کند. این تضاد، معمولاً در اطراف منافع گروهی، مانند جوانان در برابر منافع سالمندان ساختار می‌یابد. نمونه‌ای از نحوۀ حضور این تضادها در جامعه، نبردهای نهادی است که بر سر تخصیص منابع اقتصادی درمی‌گیرد، مانند تأمین مخارج برنامه‌های تأمین اجتماعی سالمندان در برابر کمک ایالتی به خانواده‌های دارای فرزند خردسال. اصطلاحاتی نظیر شکاف نسلی[2] و نبرد سنی[3]، دلالت بر رقابت دارند و بر تفاوت‌های میان‌قشری اشاره دارد. این ایده که سالمندان باری اضافی بر دوش خانواده‌های خود و نظامِ سلامت بانی هستند نیز به تعارض اشاره دارد و منافع گروه‌های جوان‌تر را در برابر منافع سالمندان و بزرگ‌ترها قرار می‌دهد.  برخی برآنند که از رهگذر پدیدآوردن ارتباطات مثبت میان‌قشری و از رهگذر منافع مشترک، می‌توان تضادها را کاهش داد. برخی نظریه‌پردازان، استدلال می‌کنند که نقش مبادلۀ میان‌نسلی -تبادل زمان و منابع میان نسل‌های مختلف- بر همبستگی می افزاید. مبادلۀ مذکور، از طریق تعامل اجتماعی مثبت، دیدگاه‌های منفی گروه‌های جوان نسبت به گروه‌های سالمند را تعدیل می‌کند. برخی دیگر، استدلال می‌کنند که گرچه مدل‌های تضاد میان‌نسلی افزایش یافته‌اند، اما دربارۀ میزان تضاد میان سالمندان و جوانان مبالغه شده است. در آثار تجربی و نظری دربارۀ نظریه‌های مبادلۀ میان‌نسلی، محاسن همکاری قشرها و تضادهای میان‌قشری به کرات بحث شده است. از آنجا که جمعیت 65 سال به بالای جامعۀ ایالات‌متحده رو به افزایش است، بحث دربارۀ سرشت روابط میان قشر‌ها در این کشور ادامه خواهد داشت.

و نیز ببینید: تبعیض سنی؛ نسل انفجار زادوولد؛ نسبت وابستگی؛ سیر زندگی؛ پیرشدن جمعیت

بیشتر بخوانید

Bengston, Vern and Norella Putney. 2006. “Future ‘Conflicts’ across Generations and Cohorts.” Pp. 20–29 in The Future of Old Age, edited by J. A. Vincent, C. R. Phillipson, and M. Downs. Thousand Oaks, CA: Sage

Riley, Matilda White, Marilyn Johnson, and Anne Foner. 1972. Aging and Society: A Sociology of Age Stratification. Vol. 3. New York: Russell Sage

[1] stratification, age

[2] generation gap

 [3] age war