در مورد فراگیری رسانه‌ها در زندگی روزمره ما، نمی‌توان گزافه گویی نمود. رسانه‌ها (مختصر میانجی‌بودن[2] و جمع رسانه[3])، می‌تواند به هر تعدادی از طبقه‌بندی‌هایی اشاره داشته باشد که به‌طور جمعی و با بیشترین تکرار، در برگیرنده انتشار اطلاعات برگزیده (اغلب از منبعی منفرد و ثابت) به مخاطبانی وسیع هستند. در ادامه، «رسانه‌های جمعی[1]»، به‌نوعی شامل نهادهای اجتماعی انحصاری مختلفی می‌شود که قادر به انتشار اطلاعات برای بخش‌های وسیعی از جامعه (از طریق پیشرفت‌های فناوری) بوده و طراحی شده‌اند تا اطلاعاتی را ترویج دهند که با پیام‌های خبری، بازاریابانه و تبلیغاتی (همة دسته‌بندی‌های رسانه) سازگار باشند و به‌طور جمعی، بازتولید ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی را برقرار ‌کنند. مطالعات متعدد در مورد تأثیرات رسانه‌های جمعی بر جامعه، بصیرت‌های کلیدی را در مورد میزان اهمیت و معنای اجتماعی که این رسانه‌ها در بردارند، به‌دست داده است.

  یکی از نخستین و برجسته‌ترین محققانی که به این موضوع پرداخت که چگونه پیشرفت‌های فناوری رسانه‌ها بر سازمان اجتماعی تأثیر گذاشته است، مارشال مک‌لوهان[4] بود، کسی که مطالعه انتقادی‌اش در مورد فرهنگ عامه، تصور در حال ظهور از رسانه‌های جمعی و همچنین تغییرات اجتماعی و فرهنگی منتجه از آنکه توأم با ورود رسانه الکترونیک بود را به نمایش گذاشت؛ آثار کلاسیک او فهمِ رسانه[5] در 1964 و رسانه پیام است[6] همراه با کوانتین بیور[7]، در 1967 را در برمی‌گیرند. طی قرن‌ها، پیش از ظهور فناوری‌های الکترونیک، رسانه، انتشار موارد چاپ‌شدة مهم از همة کتاب‌ها و روزنامه‌ها را شامل می‌شد؛ چیزهایی که در قرن بیستم اضافه شدند، شامل فناوری‌های ارتباطی صوتی و تصویری (مانند رادیو، تلویزیون و اینترنت) بودند. مکان‌های اندکی در جهان (اگر اصلاً چنین مکانی وجود داشته باشد)، کم‌وبیش به‌طور مستقیم، تحت تأثیر رسانه‌ها قرار نگرفته اند.

  توانایی اولیه برای انتشار اطلاعات برای توده‌ها، به‌طور مستقیم به تکثیر رسانه‌های چاپی، مهم‌تر از همه روزنامه، نسبت‌داده شده است. روزنامه‌های اولیه، نخست در قرن هفدهم پدیدار شدند و علی‌رغم پیشرفت‌ها در فناوری‌های رسانه‌ای، روزنامه‌هایی که به‌طور روزانه چاپ می‌شوند، همچنان در میان محبوب‌ترین رسانه‌های ارتباط جمعی در جهان باقی‌مانده‌اند. افراد و بنگاه‌ها، خیلی زود کشف کردند که اخبار، درحقیقت کالایی سودآور است و اگرچه روزنامه‌ها اغلب شامل اخبار و اطلاعات عمومی می‌شوند، اما آن‌ها اغلب پر از تبلیغات هستند. استفاده سیاسی از روزنامه‌ها، خیلی زود فراگیرشده و شکاف‌های اجتماعی مهمی در میان سیاستمداران، مقامات رسمی دولتی و کلیت شهروندان را پُرکرد. اطلاعات عرضه‌شده در روزنامه‌ها، مورد بررسی و موشکافی زیادی قرار نمی‌گرفت و از آنجا که توده‌ها نیز عموماً به‌طور قابل‌توجهی تمایل دارند که بر تقریرات رسانه‌ها تکیه کنند، بنابراین توانایی ایجاد واقعیتی اجتماعی و اشکال کنترل اجتماعی همراه با آن، پرورش پیدا کردند. 

ظهور رادیو، به‌صورت عامل شتاب‌دهندة عمده، برای ایجاد رسانه‌های جمعی عمل کرد. فناوری رادیو، نخست در آغاز قرن بیستم توسعه یافت و همراه با استفاده از پیشرفت‌های فناوری (مانند لوله خلأ و تقویت‌کنندگان لوله‌ای[8])، آنچه تحت عنوان «برنامه‌های رادیویی» شناخته شد را ایجاد کرد. برنامه‌های رادیویی اولیه را می‌توان در ارتش، به‌ویژه نیروی دریایی امریکا، ردیابی کرد که این فناوری را به‌شدت به‌صورت ابزاری برای ارتباط به‌کار گرفت (مانند کد مورس[9]). مطابق با دیکشنری انگلیسی آکسفورد، استفاده از تعبیر «رسانه‌ها» برای نخستین‌بار، در ایالات متحده، در این زمان ظاهر شد (تقریباً در حدود 1920) و استفاده از آن، به‌طور مکرر به برنامه‌های رادیویی نسبت داده می‌شد. در طول دهة 1930 در ایالات متحده، محبوبیت این برنامه‌ها، به‌ویژه برنامه‌هایی که صفحه‌های موسیقی پخش می‌کردند، به میزان زیادی افزایش یافت. به هر صورت، قابل‌توجه‌ترین افزایش در تعداد شنوندگان، در طول جنگ جهانی دوم رخ داد، زمانی که برنامه‌های خبری، عموم مردم را از اتفاق‌های جنگ آگاه می‌کردند.

  مهم‌ترین تحول در رسانه‌های جمعی، تلویزیون بود که جذابیت جهان‌شمول و گسترده آن در قابلیت‌های ترکیبی شنیداری و بصری آن نهفته است. اگرچه برنامه‌های تلویزیونی اولیه، نخست در دهة 1930 ظاهر شدند، اما این وسیله تا دهة 1950، جزء اصلی از لوازم خانگی امریکایی مدرن نشد. برنامه‌های تلویزیونی اولیه، همه انواع سرگرمی‌ها را پخش می‌کردند و برنامه‌های خبری تلویزیونی، خیلی زود منبع اصلی اطلاعات جمعی در جامعه امریکا شدند. هدف اصلی شبکه‌های تلویزیونی، در تلاشی برای جذب بیشترین مخاطب ممکن، تدارک برنامه‌های سرگرم‌کنندة محبوب بود تا بتوانند درآمد خود از طریق تبلیغات را افزایش دهند. تلویزیون به‌عنوان منبع اصلی اطلاعات جمعی، تصور رسانه‌های جمعی را متبلور کرد. رشد تلویزیون که به میزان وسیعی، به کمک پیشرفت‌های فناوری به پیش رانده شده است، ادامه دارد؛ تازه‌ترین و مؤثرترین پیشرفت متعلق اینترنت بوده است. 

توانایی رسیدن به مخاطبانی جهانی در چند ثانیه -که مدیون گسترش رسانه‌های جمعی از طریق فناوری‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های مخابراتی و اینترنت است- از میان تازه‌ترین و مهم‌ترین پیشرفت‌های فناوری است. اینترنت پایگاه داده‌ای جهانی است که از زیرساخت‌هایی شبکه‌ای تشکیل شده است که اجازة مبادله فوری اطلاعات، توسط تعداد بسیارزیادی از کاربران را می‌دهد. در ایالات متحده، ورود اینترنت تقریباً در اوایل دهة 1990 اتفاق افتاد. اینترنت در اصل به‌عنوان یک فضای ذخیره‌سازی دیجیتالی ایجاد شد که برای محافظت از مهارشدن اطلاعات نظامی، طراحی‌ شده بود. اینترنت ازجمله اشکال دمکراتیک‌تر رسانه‌های جمعی است. اینترنت توسط سانسور و مرزهای ملی محدودنشده و بنابراین، اطلاعات را مستقل از سازمان‌های با مجوز دولتی و بنگاه‌های تجاری انتقال می‌دهد. آژانس‌های رسمی نظارت اجتماعی، اغلب مبادلة بدون قاعده و قانون[10] اطلاعات در اینترنت را به‌دلیل احتمال و امکان تبهکاری و سایر فعالیت‌های مجرمانه، تقبیح می‌کنند. به هر صورت، تلاش‌ها برای قاعده‌مند کردن و نظارت بر اینترنت، به میزان وسیعی ناموفق بوده است و ثابت شده که تجارت اینترنتی، بیشتر به سود اقتصاد است تا به ضرر آن. این امر، قطعی به‌نظر می‌رسد که انطباق ایالات متحده با این فناوری‌ها، احتمالاً آینده این رسانه‌ها را هدایت خواهد کرد.

  کریستوفر اشنایدر[11]

  همچنین رجوع شود به: اشاعة فرهنگی؛ رایافضا؛ شکاف دیجیتالی؛ جهانی‌سازی؛ رسانه‌ها؛ انحصار در تولید

برای مطالعه بیشتر

Altheide, David L. 2002. Creating Fear: News and the Construction of Crisis. New York: Aldine de Gruyter

Grossberg, Lawrence, Ellen Wartella, D. Charles Whitney, and J. MacGregor Wise. 2006. Media Making. Thousand Oaks, CA: Sage.

McLuhan, Marshal. 1964. Understanding Media: The Extensions of Man. New York: McGraw-Hill

McLuhan, Marshal and Quentin Fiore. 1967. The Medium Is the Massage: An Inventor of Effects. New York: Bantam

Pooley, Jefferson. 2006. “Fifteen Pages That Shook the Field: Personal Influence, Edward Shils, and the Remembered History of Mass Communication Research.” Annals of the American Academy of Political and Social Science 608:130–56

 [1] Mass media

[2] mediation

[3] medium

[4] Marshal McLuhan

[5] Understanding Media

 [6] The Medium Is the Massage

 [7] Quentin Fiore

 [8] tube amplifiers

Morse [9] code: منظور کدهایی است که در آن‌ها پیام‌ها از طریق ترکیبی از سیگنال‌های صوتی کوتاه و بلند بیان می‌شوند (م).

 [10] unregulated

[11] Christopher Schneider