همجنس­ گرایی[1] گرایشی جنسی است که در آن فرد اساساً نسبت به اعضای همجنس خود کشش جنسی دارد و نیز به معنای رابطۀ جنسی با شریک همجنس است. پیشوند هومو از واژه­ای یونانی به معنای «همان» گرفته شده است. اصطلاحات جنسیتی گی و لزبین معمولاً برای توصیف افرادی به کار می­ رود که همجنس­گرا شناخته می­شوند. همجنس ­گرایی با دگرجنس­گرایی یعنی کشش جنسی به جنس مخالف و با دوجنس­ خواهی یعنی کشش جنسی به  هر دو جنس فرق دارد.

از کار آلفرد کینزی[2] و همکارانش در اواخر دهۀ 1940 مجموعۀ متنوعی از این مقولات استخراج شد. کینزی به افراد این امکان را داد تا علائق جنسی خود را روی مقیاسی هفت نقطه­ ای از کاملاً دگرجنس­گرا تا دوجنس­ خواه در وسط و کاملاً همجنس ­گرا در انتها توصیف کنند. همچنین معمولاً میان جنبه ­های مختلف تجربۀ همجنس ­گرایانه تفکیک قائل می­ شوند: رابطۀ جنسی، کشش، علاقۀ رمانتیک، و پسند اجتماعی. تعاملات صمیمانه با همجنس (گرایش جنسی) ناگزیر با انتظارات نقش جنسیتی -چه این انتظارات تأیید شوند چه رد– در کشاکش و برخورد قرار می­ گیرند. با توجّه به محوریت تضاد نقش جنسیتی واژۀ اختصاری ال­جی­بی­تی اغلب  زنان و مردان همجنس­­ گرا، دو جنس­­گراها و تراجنسیتی ­ها را ذیل یک عنوان قرار می­ دهد.

یکی از شیوه­ هایی که می­ توان با آن چشم ­اندازهای مختلف دربارۀ همجنس­ گرایی را قالب­بندی کرد تقسیم ­بندی ذات‌گرایی[3] و برساخت­گرایی اجتماعی[4] است. موضع ذات‌گرایانه همجنس­ گرایی را گرایش جنسی کمابیش ثابتی معرفی می ­کند که بخشی از جمعیت دارد و در طول تاریخ و در میان فرهنگ­ های مختلف وجود داشته است و خاستگاه آن به زیست­شناختی یا مراحل آغازین تکوین جامعه برمی‌گردد. دیدگاه برساخت­گرایی اجتماعی بر آن است که جنسینگی­ ها از جمله جنسیت و دیگر مقولات اجتماعی مهم به عنوان بخشی از فرایندهای قدرت اجتماعی­ که هنجارینگی دگرجنس­گرایانه دارند­ برساخته می­ شوند و اینکه همجنس ­گرایی به عنوان گرایشی جنسی برساخت ه­ای مدرن است. در سایه این دو رویکرد دیدگاه ­های گوناگونی سربرآورده ­اند که کم­وبیش از هر دو سوی بحث چشم‌اندازی را برگرفته ­اند و تجربیات گوناگون اعضای اجتماع مردان و زنان همجنس­ گرا از هویت، علائق و سرگذشت جنسی­شان را بازمی­ تابانند.

  همچنین این گوناگونی دیدگاه ­ها خبر از تضادهای اجتماعی و به جنبش درآمدن نیروهای اجتماعی می­ دهد، رخدادی که نابرابری ­های مستمر ایجاد و آزادی و حتی زندگی بسیاری از همجنس­ گرایان را تهدید می­ کند. در بسیاری از فرهنگ­ ها، دین در این تضادها نقشی محوری ایفا م ی­کند. مثلاً بسیاری از مسیحیان همجنس­ گرایی را مخالفتی مستقیم با وجوهی از نظم اجتماعی که بر کتاب مقدّس و سنّت مبتنی ­اند می­ بینند و در واقع، برخی جنبش­ های اجتماعی برآمده از «نظریۀ دگرباشی­ جنسی[5]» فعالانه مفروضات زیربنایی آن نظم اجتماعی را به پرسش می‌گیرند. برخی دیگر از اعضای اجتماع مردان و زنان همجنس ­گرا بر عقاید مشترکی دربارۀ سرشت آرمانی روابط پای می­ فشارند، و به دنبال نقطۀ ارتباطی با نظم اجتماعی مسلّط­ اند تا در نهادهای اجتماعی نظیر ازدواج حضور داشته باشند. درون خود سنّت مسیحی، همجنس­ گرایی یکی از سرچشمه ­های تضاد درونی و انشعاب است. در سطحی گسترده­ تر، منزلت و مشروعیت همجنس ­گرایی در زمان­ ها و فرهنگ­ های مختلف متفاوت بوده­اند. همجنس­ گرایی با پژواک پیوست ه­ای که در بسیاری از جنبه ­های زندگی فردی و اجتماعی دارد، همچنان عرصۀ مهمی برای تضاد و تغییر اجتماعی است. 

و نیز ببینید: فرزندپذیری مردان و زنان همجنس­ گرا؛ دوجنس­ گرایی؛ همجنس ­گراهراسی؛ نظریۀ دگر­باشی جنسی (نظریۀ کوئیر)؛ ازدواج همجنس­ ها

بیشتر بخوانید

Boswell, John. 1980. Christianity, Social Tolerance and Homosexuality: Gay People in Western Europe from the

 Beginning of the Christian Era to the Fourteenth Century. New ed. Chicago: University of Chicago Press

Herek, Gregory M. 1998. Stigma and Sexual Orientation: Understanding Prejudice against Lesbians, Gay Men and Bisexuals. Thousand Oaks, CA: Sage

   [1]. homosexuality

 [2]. Alfred Kinsey

 [3]. essentialism

[4]. social constructionism

[5]. queer theory