متادون[1]، مخدر/دارویی ترکیبی است که اثرش 24 تا 36 ساعت پابرجاست و مؤثرترین داروی ترک اعتیاد برای بیماران هروئینی است. پس از آنکه در اواسط دهۀ 1960، متادون‌درمانی (ام.ام.تی)[2] را به‌عنوان نوعی مداخلۀ پزشکی مؤثر معرفی کردند، این روش درمانی به‌سرعت گسترش یافت. در ایالات‌ متحده 500000 تا 1 میلیون مصرف‌کنندۀ هروئین وجود دارد که از این میان، 180000 (نزدیک 18 تا 36درصد) نفر برای ام.ام.تی نام‌نویسی کرده‌اند. بااین‌حال، پیرامون این درمان در سطوح درمانگاهی، محلی و دولتی مجموعه‌ای از مسائل جنجال‌برانگیز سربرآورده‌اند.

 فواید اصلی متادون، عبارت‌اند از: کاهش میل به هروئین، متوقف کردن اثرات مخدر (مانند سرخوشی) و کاهش عوارض ترک. شوربختانه، بیشتر کسانی که متادون را ترک می‌کنند، به هروئین بازمی‌گردند. چنده‌گذاری[3] دقیق برای نگاه‌داشت بیماران در زمان درمان اهمیتی حیاتی دارد. درحالی‌که چنده‌گذاری 80 میلی‌گرم در روز، به نگاه‌داشت بالاتر می‌انجامد، بسیاری از درمانگاه‌ها چندۀ میانگین 59 میلی‌گرم در روز را تعیین می‌کنند که پایین‌ترین میزان نگاه‌داشت را دارد.

  از سال 1964، پژوهشگران در جریان رصد ام.ام.تی از حیث ایمنی پزشکی، متوجه اثرات جانبی ناچیز و معمولاً کوتاه‌مدتی مانند افزایش تعرق و یبوست در مراحل آغازین درمان شده‌اند. در بیشتر موارد، مدت زمان درمان با بهبود سلامت بیماران همبستگی دارد. ام.ام.تی خطر ابتلا به ایدز را نیز کاهش می‌دهد و می‌تواند منبعی مکمل برای کاهش درد بیماران سرطانی باشد. در آزمایش‌هایی که برای ارزیابی عملکرد ذهنی و مهارت‌های ادراکی-حرکتی بیماران متادونی گرفته شد، نتایج در طیف طبیعی و عادی قرار گرفتند.

در سطح محلی، اثرات ام.ام.تی گوناگون است. برای مثال، نام نویسی برای ام.ام.تی با کاهش جرایم مالی مرتبط با مواد مخدر، بازداشت، ابتلا به هپاتیت و مرگ‌ومیر متناظر است. بااین‌حال، مخالفت محلی در بسته‌شدن راه گسترش ام.ام.تی نقش دارد. یکی از نگرانی‌های اصلی راه‌یافتن متادون به بازار خیابان‌ها، به‌وسیلۀ بیماران است که غالباً بر کیفیت زندگی محله، اثرات جدی می‌گذارد. دلایل ظهور بازار خیابانی برای متادون گوناگون‌ است؛ از انگیزه‌های اقتصادی بیماران گرفته تا نیاز معتادان هروئینی برای نگاه‌داشت خود، آنجا که ام‌.ام.تی.ای در کار نیست و هروئین نیز نایاب یا خرید آن از توان مالی آنان خارج است.

دولت فدرال و دولت‌های ایالتی، مقرراتی را برای ام.ام.تی و ملاکی برای پذیرش در این برنامه وضع کرده‌اند. مطالعات نشان می‌دهند که دیوان‌سالاری حاکم بر دستگاه‌های قانون­گذار که گاهی دامن نهادهای شهرداری را هم می‌گیرد، مانع گسترش، دسترس‌پذیری و بهبود ام.ام.تی می‌شود. مدل سنتی درمان را درمانگاه‌های محله‌بنیاد که بیمار هر روز باید به آن‌ها گزارش دهد شکل دادند. در این مدل، بیماران تحت نظارت پرستار، چندۀ تجویزشده‌شان را می‌نوشند. بیمارانی که همراهی از خود نشان می‌دهند، به‌عنوان مثال دست‌کم هشت‌بار در سال آزمایش ادرار می‌دهند، سرانجام جدول زمانی سبک‌تری می‌گیرند؛ به این صورت که هفته‌ای یک‌بار گزارش می‌دهند و شش چنده از متادون‌شان را در خانه مصرف می‌کنند. کمبود منابعی که برای سامان بخشیدن به برنامه‌های ام.ام.تی اختصاص داده شده است و به قیمت ناممکن‌شدن برنامه‌های بهتر -مانند برنامه‌هایی که خدمات اجتماعی، پزشکی و روان‌شناختی را با هم ادغام کرده‌اند- تمام شده است، انتقادهای گسترده و عمیقی را به دنبال داشته است. در نتیجۀ این انتقادها، حرکتی به‌سوی تنوع‌بخشیدن به مدل‌های درمانی صورت گرفته است. هم‌اکنون گزینه‌های درمانی روزبه‌روز متنوع‌تری در اختیار بیماران گذاشته می‌شود که از آن جمله می‌توان به امکانات و وسایل لازم برای مراقبت اولیه و معاینه‌های پزشکی در مطب اشاره کرد. 

  راسل راکول[4]

و نیز ببینید: اعتیاد؛ سوءمصرف مخدر/دارو؛ خرده‌فرهنگ مصرف‌کنندگان مواد مخدر

بیشتر بخوانید

- Joseph, Herman, Sharon Stancliff, and John Langrod. 2000. “Methadone Maintenance Treatment (MMT): A Review of Historical and Clinical Issues.” Mount Sinai Journal of Medicine 67:347–64

- “NIH Consensus Conference: Effective Medical Treatment of Opitate Addiction.” 1998. Journal of the American Medical Association 280:1936–43

    ­ 

  [1] methadone

[2] Methadone maintenance treatment (MMT)

[3] dosage

[4] Russell Rockwell