فرهنگ‏ سازي و بازنمايي نهاد خانواده در تلويزيون
با توجه به سند چشم ‏انداز جمهوري اسلامي ايران


حسن بشير ـ علي اسکندري

چکيده

امروزه رسانه‌هاي جمعي به عنصري مهم تبديل شده‏ و بر همۀ عرصه‏هاي زندگي اعم از اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي نفوذي انکارناپذير دارد. تلويزيون ايران که در سطحي کلان هدف خود را انسان‏سازي و ايفاي نقش دانشگاهي بزرگ معرفي کرده بايد در ايفاي نقشي فرهنگ‏ساز به شکل جدي ورود پيدا کند.
از اين رو، در اين مقاله ابتدا به چگونگي فرهنگ‏سازي رسانه‌ها در ابعاد گوناگون فرهنگ مي‏پردازيم و در ادامه با توجه به اهميت نهاد خانواده در جوامع امروزي، چگونگي بازنمايي آن را در متون تلويزيوني بررسي خواهيم کرد. به همين منظور ابتدا پس از بيان تقسيم‏بندي‏هايي از فرهنگ، آن را به سه حوزۀ اصلي باورهاي بنيادين، ارزش‌ها و هنجارها و رفتارها تقسيم مي‌کنيم و سپس نحوۀ ورود رسانه در هر کدام از اين ابعاد را با توجه به اصول سند چشم‏انداز بررسي مي‌کنيم.
در نهايت اينکه رسانه‌ها به منظور فرهنگ‏سازي در جامعه و به‏خصوص نهاد خانواده بايد در گام نخست تغييراتي را در سطح باورهاي بنيادين و در ادامه در سطح ارزش‌ها و هنجارها به وجود آورند؛ همچنين برنامه‌ريزي بر روي باورهاي بنيادين که در قاعدۀ هرم قرار دارد، بسيار تأثيرگذارتر از انواع ديگر هرم خواهد بود، چراکه اين بُعد از فرهنگ اگرچه ممکن است کم‏رنگ شود، هيچ‌گاه از بين نخواهد رفت.



واژگان کليدي
تلويزيون، سند چشم ‏انداز بيست ساله، فرهنگ ‏سازي، بازنمايي، خانواده