ترجمه کتاب دو جلدی «مسائل اجتماعی» نوشته دکتر جان مشونیس، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کنیون گامبیر اوهایو آمریکا، از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.

این کتاب توسط دکتر هوشنگ نایبی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه و با همکاری شورای اجتماعی کشور منتشر شده است.

کتاب «مسائل اجتماعی» با زبانی روان، تلاش دارد تا درکی عمیق از مسائل اجتماعی دنیای معاصر را، با تکیه بر جامعه آمریکا، فراهم آورد و نشان ‌دهد که مسئله اجتماعی چیست و چه راه‌حل‌هایی دارد.

جان مشونيس، نویسنده این کتاب، دانش‏‌آموخته جامعه ‏شناسي دانشگاه پنسيلوانياست و بيش از ۳۰ سال است كه مباني جامعه‏ شناسي و مسائل اجتماعي درس مي‏ دهد و در باره حيات اجتماعات محلي، روابط صميمانه در خانواده، تکنولوژي جديد اطلاعات و آموزش جهاني تحقيق و پژوهش مي‌كند و آثار فراواني هم در اين زمينه دارد. شهرت مشونيس بيشتر در نوشتن كتاب‏هاي درسي چون مباني جامعه‏ شناسي است.

نویسنده کتاب، ضمن واکاوی مسائل اجتماعی‌ دست به گریبانِ جامعه آمریکا، خط‌مشی و رویکرد سیاسی جامعه آمریکا را نسبت به هر مسئله می‌شکافد و نشان می‌دهد که شهروندان آمریکایی برای حل مسائل اجتماعی خود، شایسته است چه رویکردی را در عرصه سیاست برگزینند و چگونه با حساسیت و فعالیت سیاسی خود، به حل مسائل سیاسی جامعه‌شان یاری رسانند.

این کتاب در دو جلد و در ۱۷ فصل تدوین شده است؛ فقر و ثروت، نابرابری نژادی و قومی، نابرابری جنسیتی، سال‌خوردگی و نابرابری، جرم،‌ خشونت و نظام قضایی، گرایش جنسی، اعتیاد، تندرستی جسمی و روانی، اقتصاد و سیاست، کار و محیط کار، زندگی خانوادگی، آموزش، زندگی شهری، جمعیت و نابرابری جهانی، تکنولوژی و محیط زیست و جنگ و تروریسم هفده فصل این کتاب است.

کتاب «مسائل اجتماعی» اگرچه برگرفته از رصد محققی آمریکایی از اجتماع خویش است اما مسائل مطرح شده در آن و حداقل رویکرد اتخاذ شده از سوی پژوهشگرش، خاص جامعه غربی نیست و فرآیند جهانی شدن علم، فرهنگ و اقتصاد، جامعه کنونی ما را نیز با آن‌ها همراه کرده است. لذا پرداختن و تعمق بیشتر بر مسائل مطرح شده در کتاب، علاوه بر آن‌که افق‌ گسترده‌تری را به روی سیاستگذاران و محققان داخلی حوزه علوم اجتماعی ایران می‌گشاید، بلکه به گسترده‌شدن درک درست عامه از مسئله اجتماعی نیز یاری می‌رساند و می‌تواند به کاهش مسائل و آسیب‌های اجتماعی در جامعه ایران کمک نماید.

يکي از اهداف اين کتاب، جلب توجه خوانندگان به موضوعات سياسي دنياي امروز است. اين هدف از آن رو مهم است که سياست، موضوع مهمي در پرداختن به مسائل اجتماعي است.

نویسنده این اثر معتقد است که: اين کتاب همه موضوعات و مناقشات امروز را نه تنها براي دانشجويان کشور كه تنها نيمي از آنها پاي صندوق رأي مي‏‏روند، بلکه براي تمام کساني که براي آينده کشور اهميت قائل‏اند تشريح مي‏‏كند.

وی همچنین تأکید می‌کند که: مسئوليت ما شهروندان ايجاب مي‏كند در باره موضوعات سياسي بيشتر بدانيم تا بتوانيم تصميم بگيريم چه ديدگاهي شايسته حمايت است.

نویسنده کتاب مسائل اجتماعي با بیان اینکه سیاست همه چیز را در بر می‌گیرد، مدعی است که این کتاب به خواننده کمک مي‏‏كند به شهروند سياسي فعال تبديل شود. از این رو در هر فصل ديدگاه‏‏هاي سياسي گوناگون درباره موضوعات فراوان به ميان آمده تا خوانندگان و به‌ویژه دانشجويان براي ورود به سياست، توانمند و از اطلاعات و مفاهيم درخور براي تحليل موضوعات امروز برخوردار شوند.

اين کتاب با ارائه سياست و نظريه جامعه‏شناسي در هر فصل، تفاوتي اساسي و جالب با كتاب‏‏هاي ديگر دارد.

اين کتاب همچنین از رويکرد تعبيرگرايي اجتماعي چندديدگاهي استفاده مي‏‏كند. با چنين رويکردي، محور اين کتاب اين است كه اساساً چگونه و چرا موضوعات معيني مسئله اجتماعي به شمار مي‏‏آيند.

کتاب مسائل اجتماعي، شامل آخرين داده‏‏ هاست که با تحليل نظري موضوعات و مناقشات امروز کامل مي‏‏شود.

همچنین همه فصل‏‏هاي کتاب شامل تحليل نظري در چارچوب رويکرد ساختاري کارکردي، تعامل نمادين و تضاد اجتماعي است.

گنجاندن نظريه در هر فصل نیز اين کتاب را ابزاري براي آموزش مباني جامعه ‏شناسي قرار می‌دهد.

کتاب مسائل اجتماعي در پنج بخش تنظیم شده است:

1. در بخش اول، «رويکرد اساسي جامعه ‏شناسي» رشته جامعه ‏شناسي و مطالعه مسائل اجتماعي به دانشجويان معرفي مي‏‏شود. این بخش شامل یک فصل است: «جامعه‏ شناسي مطالعه مسائل اجتماعي»؛ در این فصل تعريف مسائل اجتماعي و كاربرد ديدگاه متمايز جامعه ‏شناسي در مطالعه مسائل اجتماعي به ميان مي‏‏آيد و نشان داده می‌شود که جامعه‏شناسي، عموماً از چه روش‏هايي براي گردآوري داده‏‏ها و اطلاعات استفاده مي‏‏كند و توضيح مي‏‏دهد که چگونه رويکرد‏هاي نظري عمده جامعه‏شناسي به‏کار برده مي‏‏شود.

2. بخش دوم با عنوان «نابرابري اجتماعي» موضوعات قشربندي اجتماعي مبتني بر طبقه و نژاد و جنسيت را در چهار فصل تبیین می‌کند: فصل دوم «فقر و ثروت»، فصل سوم «نابرابري نژادي و قومي»، فصل چهارم «نابرابري جنسيتي» و فصل پنجم «سالخوردگي و نابرابري»

3. بخش سوم به «مسائل انحرافات و همنوايي و سلامت» می‌پردازد و در قالب فصلهای ششم تا نهم به‌ترتیب «جرم و خشونت و نظام قضايي»، «گرايش جنسي»، «اعتياد» و «تندرستي جسمي و رواني» را در جامعه آمریکا بررسی می‌کند.

4. بخش چهارم کتاب با عنوان «مسائل نهاد‏‏هاي اجتماعي»، به موضوع‌های «اقتصاد و سياست»، «کار و محيط‏ کار»، «زندگي خانوادگي»، «آموزش»و «زندگي شهري» در قالب فصلهای ۱۰ تا ۱۴ می‌پردازد.

5.بخش پنجم و نهایی کتاب نیز با عنوان «مسائل جهاني» و در قالب سه فصلِ ۱۵ تا ۱۷ «جمعيت و نابرابري جهاني»، «تکنولوژي و محيط زيست» و «جنگ و تروريسم» را تحلیل می‌کند.

اين «مسائل اجتماعی» با بيان انواع موضوعاتي که ديدگاه‏هاي گوناگون سياسي مسئله به شمار مي‏‏آورند و راه‏حلي كه براي آن قائل‏اند «سياست را در كنار مسائل اجتماعي قرار مي‏‏دهد».

در تمام فصل‏هاي این کتاب، براي تحليل همه موضوعها از سه رويکرد نظري عمده تضاد اجتماعي، تعامل نمادين و ساختاري كاركردي استفاده شده است. كانون مباحث این کتاب نه تنها مسائل اجتماعي بلکه «راه ‏حل‏ها» نيز هست. از اين رو بخش عمد‏ه‏اي از هر فصل به سياست اجتماعي اختصاص دارد.

خوانندگان در هر فصل اين کتاب نه تنها اطلاعاتي در مورد آمريکا کسب مي‏‏كنند بلکه اطلاعاتي هم در مورد کشور‏هاي ديگر به دست مي‏‏آورند.

اين کتاب با عکس‏‏ها، نقشه‏‏ها و موضوعات گوناگون، بازتاب تنوع و کثرت اجتماعي آمريکا و دنياست. مؤلف کوشيد‏ه صداي همه مردم از زن و مرد گرفته تا پير و جوان و آفريقايي‏تبار، آسياي‏تبار، لاتيني‏تبار،‌عرب‏تبار و ميراث اروپايي و هم ديدگاه‏‏هاي گوناگون را منعكس كند.

از دیگر مواردی که بر اهمیت و شایستگی این کتاب می‌افزاید،‌ حضور بخشی تحت عنوان «داستان شخصی» است. داستان شخصی، تجربه زیسته و شخصی افرادی از جامعه آمریکاست که گاه با عمق وجود، مسئله‌ای اجتماعی را درک کرده‌ و با آن زیسته‌اند. داستان‌های شخصی این کتاب علاوه بر آن‌که برای لحظاتی، مخاطب را از فضای نظری مباحث بیرون می‌کشد، ذهن و روان او را به عنوان یک انسان، درگیر درکی عمیق از زندگی انسانی دیگر،‌ در گوشه‌ای دیگر از دنیا می‌سازد و به شناخت بهتر مسئله، یاری می‌رساند.

همچنین، جدولی با عنوان «گوناگونی: نژاد،‌ طبقه و جنسیت»، نیز در هر یک از فصول کتاب،‌ گنجانده شده است. در این جدول، مسائل اجتماعی از منظر تبعیض‌آمیزشان و در رابطه با مفاهیم مناقشه‌برانگیز نژاد، طبقه و جنسیت، بررسی شده‌اند و در پایان نیز مخاطب را در قالب چند پرسش، به تفکر واداشته است. از دیگر ویژگی‌هایی که اثر مشونیس را برجسته می‌سازد، توجه او به وضعیت ایالت‌های مختلف آمریکا و چگونگی توزیع مسائل اجتماعی مطرح شده در کتاب، میان آن‌هاست. برای این منظور،‌ نویسنده در هر فصل با ارائه نقشه‌ای تحت عنوان «ملت گوناگون»، به‌خوبی وضعیت ایالت‌های جامعه آمریکا را از نظر میزان درگیری‌شان با مسائل اجتماعی نشان می‌دهد. اما در این بین، تنها مشونیس به جامعه آمریکا بسنده نمی‌کند و درصدد برمی‌آید تا مسائل اجتماعی جامعه خویش را در گستره‌ای جهانی نیز بشکافد؛ لذا با طراحی جدول دیگری با عنوان «مسائل اجتماعی در گستره جهانی»، به وضوح از سیطره جهانی‌شدن مسئله‌های اجتماعی پرده برمی‌افکند و نشان می‌دهد که جامعه آمریکا، چگونه از مسائل سایر جوامع متأثر شده و به چه میزان خود عامل انتشار و توزیع مسائل اجتماعی به سایر نقاط دنیاست.

نکته مهم دیگری که در معرفی این اثر می‌توان به آن اشاره کرد، نگاه تاریخی مشونیس به مسائلی است که از آن‌ها تحت عنوان مسائل اجتماعی یاد می‌شود. این نگاه تاریخی که با برجسته‌‌سازی نقطه آغازین طرح یک مسئله به عنوان مسئله اجتماعی مطرح می‌شود، با عنوان «لحظه سرنوشت‌ساز» در کتاب روایت شده است. این روایت‌ها که گاه جذاب و گاه تکان‌دهنده‌اند،‌ به خوبی نشان می‌دهند که چگونه مواردی که برای جامعه امروز آمریکا واضح، بدیهی و قانونی بلامنازع تلقی می‌شود، زمانی مطلقاً از این ویژگی‌ها برخوردار نبوده و حتی بارورشدن یک حرکت اجتماعی برای اصلاح و تغییر مسئله اجتماعی، در باور کسی جای نداشته است.

نویسنده این کتاب تأکید می‌کند که کتاب مسائل اجتماعي با اين اميد نوشته شده که‏ برانگيزنده روح اجتماع و شور و شوقي باشد که در درون همه ما وجود دارد.

ترجمه ویراست چهارم کتاب مسائل اجتماعی در دو جلد و به بهای ۶۲ هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات روانه بازار نشر شده است.