اصطلاح «جامعه‌ستیز[1] » به فردی اشاره دارد که رفتارهایی خارج از هنجارها و انتظارات جامعه از خود نشان می‌دهد. جامعه‌ستیزان و روان‌آزاران، تحت علم روان‌پزشکی، به‌عنوان افرادی با «اختلال شخصیتی جامعه‌ستیز» تشخیص داده می‌شوند، اگرچه بسیاری از افراد شاغل در حرفۀ سلامت ذهنی، احساس می‌کنند که جامعه‌ستیزان و روان‌ستیزان، شخصیت‌های متمایز دارند و نباید در دسته تشخیصی مشابه قرار گیرند. دو سازمان اصلی مسئول تشخیص مشکلات سلامت ذهنی -انجمن روان‌پزشکی امریکا[2] و سازمان جهانی بهداشت- جامعه‌ستیزان را به شکل متفاوتی تعریف می‌کنند که پیچیدگی و دشواری را که متخصصان در مواجهه با این نوع شخصیت دارند، منعکس می‌کند.

  انجمن روان‌پزشکی امریکا، جامعه‌ستیزان را افرادی تلقی می‌کند که دارای الگوی فراگیرنده بی‌اعتنایی و تخطی از حقوق دیگران هستند که از سن 15 سالگی این رفتار رخ می‌دهد و شخص، سه مورد یا بیشتر از ملاک‌های زیر را از خود نشان می‌دهد: (1) ناتوانی در همنوایی با هنجارهای اجتماعی، با توجه به رفتارهای قانونی که توسط کنش‌های عملکردی مکرر که سبب دستگیری می‌شوند، مشخص می‌شود؛ (2) فریبکاری که با دروغ گفتن مکرر، استفاده از عذر و بهانه یا گول‌زدن دیگران برای سود شخصی یا لذت مشخص می‌شود؛ (3) اقدام ناگهانی یا قصور در برنامه‌ریزی پیشین؛ (4) کج‌خلقی و پرخاشگری که با دعواها و حملات فیزیکی مکرر توصیف می‌شود؛ (5) بی‌اعتنایی همراه با بی‌ملاحظه‌گی نسبت به امنیت خود یا دیگران؛ (6) بی‌مسئولیتی پایدار که با قصور مکرر در انجام کار ثابت یا احترام به الزامات مالی نشان داده می‌شود و (7) عدم پشیمانی که با بی‌تفاوتی یا منطقی جلوه‌دادن، صدمه‌زدن، آزاردادن یا دزدی از دیگران مشخص می‌شود. 

آخرین نسخه از طبقه‌بندی آماری بین‌المللی بیماری‌ها و مشکلات سلامتی مرتبط یا ICD-10[3] که سازمان جهانی بهداشت منتشر می‌کند، جامعه‌ستیزان را کسانی تلقی می‌کند که «اختلال شخصیتی غیراجتماعی» دارند و دارای ویژگی‌های زیر هستند: (1) بی‌اعتنایی به الزامات اجتماعی؛ (2) بی‌عاطفگی نسبت به احساسات دیگران؛ (3) ناهمخوانی فاحش بین رفتار و هنجارهای اجتماعی متداول؛ (4) رفتاری که با تجربه مغیر مثل مجازات به آسانی قابل تغییر نیست؛ (5) بردباری کم نسبت به محروم‌سازی و آستانه پایین برای تخلیه پرخاشگری، همانند خشونت و (6) گرایش به سرزنش دیگران یا توجیه رفتار.

 این اختلال، بیشتر در مردان نسبت به زنان تشخیص داده می‌شوند و اغلب با مجرمیت و استفاده از مواد مخدر و الکل در ارتباط است. درحالی‌که شاید تشخیص جامعه‌ستیزان دشوار باشد، بسیاری از آن‌ها سه نشانه هشداردهنده را که به سه‌گانۀ مک‌دونالد[4] معروف است، از خود نشان می‌دهند: شب­اداری، جنون ایجاد آتش[5] و بی‌رحمی نسبت به حیوانات. اگرچه، منتقدان اشاره می‌کنند که این رفتارها فقط یافته‌ای تکراری در بین جامعه‌ستیزان است و برخی از کودکان که این نشانه را بروز می‌دهند، به بزرگسالانی سالم و عادی تبدیل می‌شوند. به‌دلیل اینکه بینش اندکی نسبت به علائم جامعه‌ستیزان وجود دارد، افراد به‌ندرت به دنبال درمان آن هستند و زمانی که به دنبال درمان می‌روند، گزینه‌ها بسیار محدودند.

دانیله سی. کوهل[6]

و نیز ببینید: سلامت روانی؛ روان‌آزار

بیشتر بخوانید:

Beneveniste, Debra H. 1996. Diagnosis and Treatment of Sociopaths and Clients with Sociopathic Traits. Oakland, CA: New Harbinger

Moffitt, Terrie E. 1993. “Adolescent-Limited and LifeCourse Persistent Antisocial Behavior: A Developmental Taxonomy.” Psychological Review 100:674–701

Stoff, David M., James Breiling, and Jack D. Maser, eds.1997. Handbook of Antisocial Behavior. Hoboken, NJ: Wiley

 [1] . Sociopath

  [2] .American Psychiatric Association

  [3] . International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-10)

  [4] . MacDonald Triad

  [5] . pyromania

  [6] . Danielle C. Kuhl