نظریۀ انگزنی
نظریهٔ انگزنی[1] نظریهٔ انتقادی است که طبق آن استفاده از انگ کجرو میتواند سبب تثبیت هویت کجرو در مورد فرد انگخورده شود، از اینرو، بهطور بالقوه به تشدید مشکلی منجر میشود که مدعی است موردتوجه قرار میدهد. بنابراین، نظریهٔ انگزنی به مطالعهٔ فرآیندهای قانونی و اجتماعیای اولویت میدهد که از طریق آن، افراد و رفتارهای معیّنی بهعنوان کجرو مورد انگزنی قرار میگیرد؛ و نیز تأثیر این انگها مطالعه میشود.
یکی از مهمترین خدمات نظریهٔ انگزنی بهچالشکشیدن ایدهٔ سنتی کجروی بهمثابهٔ مقولهٔ عینی و تثبیتشدهٔ مطالعه است و بهجای آن پیشنهاد میکند کاربرد انگ «کجرو» اساساً زمینهمحور است. این نظریه اشاره میکند کجروی نتیجهٔ فرآیند انگزنی است نه کیفیت ذاتی افراد یا کنشهای خاص؛ برای مثال، یک نظریهپرداز انگزنی فرضیۀ ذاتاً کجروبودن فرد 18سالهای که الکل مصرف میکند مورد انتقاد قرار میدهد. اگرچه این رفتار ممکن است در امریکا خلاف قانون بهشمار آید، در برخی کشورها، این فرد کجرو شناخته نمیشود. از اینرو، کجرو بهمثابهٔ نتیجهٔ فرآیندهای انگزنی بهتر قابلفهم است تا بهمثابهٔ مقولهای از رفتارها و افراد.
نظریهپردازان انگزنی اعتقاد دارند زدن انگ کجرو به افراد احتمال تبدیلشدن به پیشگویی خودواقعیتبخش را دارد. نظریهپردازان انگزنی با الهام از مفهوم روانشناختی اجتماعی کنش متقابل نمادین، معتقدند خویشفهمی افراد از طریق کنشهای متقابل اجتماعیشان شکل میگیرد. وقتی به فردی انگ کجرو زده میشود، انگ را با هویت فردی خود میآمیزد که احتمال انجام کنشهای سازگار با آن انگ را در آینده افزایش میدهد.
انگ کجرو میتواند فراتر از اثرگذاری در هویت فرد، تأثیر وسیعتری نیز بگذارد. این انگ میتواند مستقیماً نحوهٔ ارتباط دیگران را با فرد انگخورده تحتتأثیر قرار دهد؛ برای مثال، فردی با سابقهٔ محکومیت کیفری بهدلیل انگ بزهکار، ممکن است بهسختی شغلی را پیدا کند، حتی اگر این انگ با هویت فرد عجین نشده باشد.
نظریهٔ انگزنی بین کنشهای کجروی و انگهای کجروی قائل میشود. افرادی که به اعمالی دست میزنند که جامعه آنها را کجروی تلقی میکند، میتوانند از شناساییشدن بگریزند و از اینرو از خوردن انگ جلوگیری کنند. در مقابل، فردی که بهاشتباه مورد اتهام قرار میگیرد، بدوناینکه مرتکب هیچ عمل بزهکارانه یا انحرافی شده باشد، دچار پیامدهای انگ کجروی میشود.
نظریهپردازان انگزنی خاطرنشان میکنند طیف گستردهای از انگها قابلیت این را دارد که یک پایگاه عمده بهوجود بیاورد؛ بهگونهای که کنشهای فرد بدونتوجه به دیگر جنبههای شخصیت وی، بر اساس انگ او تفسیر شود. اگرچه در ابتدا چهارچوب انگزنی در مورد مفهوم بزهکاری بهکار رفت، بهشکلهای دیگر کجروی و نیز مهمتر از همه با توجه به بیماری ذهنی و معلولیت اعمال شده است.
همچنین نگاه کنید به: کجروی؛ پیشگویی خودواقعیتبخش؛ داغ.
منابع برای مطالعهٔ بیشتر:
Bemberg, Jón G., Marvin D. Krohn, and Craig J. Rivera (2006). “Official Labeling, Criminal Embeddedness, and Subsequent Delinquency: A Longitudinal Test of Labeling Theory”, Journal of Research in Crime and Delinquency 43: 67–88
Davies, Scott and Julian Tanner. “The Long Arm of the Law: Effects of Labeling on Employment.”, Sociological Quarterly 44: 385–404
[1] Labeling Theory
[2] Julie L. Globokar