فروشگاهزنی
فروشگاهزنی[1] که «دزدی از خردهفروشی»[2] نیز گفته میشود، جرمی است که دزدی کالاها یا اجناس از یک فروشگاه را در برمیگیرد؛ فروشگاهزنی شامل عوضكردن یا برداشتن برچسب قیمت و در برخی حوزههای قضایی، واردکردن قیمت کالاها در دفتر ثبت برای محرومکردن فروشنده از ارزش کامل کالاها را نیز در برمیگیرد. فروشگاهزنی که معمولاً در ضوابط کیفری در دسته جرایم دزدی قرار میگیرد (که معمولاً «دزدی یا دستبرد» نامیده میشود)، در فهرست سایر جرمهای مرتبط با دزدی مانند جیببری، کیفقاپی، دزدی از دستگاههای سکهای و دزدی از وسایل نقلیه گنجانده میشود. فروشگاهزنی بر اساس ارزش دلاری کالای سرقتشده، نوع کالا و/یا سابقۀ کیفری فرد خلافکار میتواند به مجازاتهایی همانند پرداخت جریمه برای شخص که متهم به اختلال در ایجاد نظم شده و یا جرم و بزههایی با زندانهای طویلالمدت منجر شود. فروشگاهزنی، حتی زمانی که قیمت کالا یکسان است، میتواند در ایالتی جنایت و در ایالت دیگر بزه تلقی شود. برای مثال، در پنسیلوانیا فروشگاهزنی زمانی که ارزش کالا از 2000 دلار بیشتر باشد، جنایت محسوب میشود، اما در ایالت نیومکزیکو، فروشگاهزنی زمانی جنایت به حساب میآید که ارزش کالا بیشتر از 250 دلار باشد.
فروشگاهزنی با بیش از 1.5 میلیون خلاف که هرسال رخ میدهد، یکی از رایجترین جرایم در ایالات متحده است. بااینحال، اغلب فروشگاهزنیها کشف نمیشود. تحقیقات پیمایشی نشان میدهد که فروشگاهزنی، بسیار گستردهتر است و برآورد میشود که بین 10 الی 40درصد از کل مشتریان، فروشگاهزنی میکنند. ضررهای اقتصادی ناشی از فروشگاهزنی، از طریق افزایش قیمتها برای جبران ضررهای خردهفروشی بر مشتریان تأثیر میگذارد و سالانه به بیش از دهها میلیارد دلار بالغ میشود.
افراد به دلایل روانشناختی، جامعهشناختی، اقتصادی و حتی بیولوژیک، به فروشگاهزنی اقدام میکنند که شامل عزت نفس پایین، افسردگی و اضطراب، تحریکپذیری، کینه و اختلالات شخصیتی میشود. سایر عوامل شامل خشم از فروشنده، خود کنترلی پایین، سوءمصرف مواد، نگرشها و رفتارهای ضداجتماعی، فشار اقتصادی، طلاق یا جدایی و ماجراجویی هستند. جنون سرقت[3]، اختلالی روانپزشکی است که فقط تعدادی جزئی از فروشگاهزنان (حدود 10درصد) به آن مبتلا هستند. خصیصه اصلی این بیماری، ناتوانی عودکننده (مکرر) در مقاومت در برابر انگیزه سرقت اشیایی است که برای استفاده شخصی یا ارزش پولیشان مورد نیاز نیستند. فرد دارای جنون سرقت، اغلب بهجای آنکه از کالا استفاده کرده یا مصرفش کند، آنرا دور انداخته یا میبخشد. برای افراد دارای جنون سرقت، فروشگاهزنی عملی ناگهانی و بیمنطق است. این افراد حس فزاینده تنش آنی قبل از این عمل را تجربه میکنند که سپس به لذت، خشنودی یا رهایی از تنش در حین و بعد از دزدی میرسد. دزدی بهدلیل عصبانیت، تنفر یا کینه و در واکنش به یک خیال یا توهم انجام نمیشود. بهندرت از جنون سرقت برای تشخیص فروشگاهزنی استفاده میشود.
اکثر افراد فروشگاهزن (حدود 90درصد) زندگی معمولی داشته و زمانی که فرصت نمایش خودشان را داده باشند، برای ماجراجویی و در تنگدستی اقتصادی، دست به فروشگاهزنی میزنند. چنین افرادی، خردهدزدان غیرحرفه ای یا آماتور هستند، برخلاف 10درصد دیگری که فروشگاهزنانی حرفهای هستند و این خلاف برایشان شغل یا حرفهای برای دستاوردهای مالی محسوب میشود و معمولاً در سایر رفتارهای مجرمانه نیز درگیر هستند. ممکن است به این افراد «دستور» داده شود و سپس به دقت برای فروشگاهزنی برنامهریزی کنند (مکان، زمان و هدف) یا کالاهای قابل فروش را در مقادیر زیاد بدزدند و برای کسب سود، دوباره به همان فروشنده بفروشند. برخی از افراد فروشگاهزن حرفهای، رقبایی تنها هستند، درحالیکه سایرین در گروههای سازمانیافته به فروشگاهزنی اقدام میکنند.
جیل ای. کاپوتو[4]
و نیز ببینید: جرم علیه اموال؛ دزدی
بیشتر بخوانید:
Dabney, Dean A., Laura Dugan, Volkan Topalli, and Richard C. Hollinger. 2006. “The Impact of Implicit Stereotyping on Offender Profiling: Unexpected Results from an Observational Study of Shoplifting.” Criminal Justice and Behavior 33(5):646–74
Klemke, Lloyd W. 1992. The Sociology of Shoplifting: Boosters and Snitches Today. Westport, CT: Praeger
Krasnovsky, Therese and Robert C. Lane. 1998. “Shoplifting: A Review of the Literature.” Aggression and Violent Behavior 3:219–35
Moore, Richard H. 1984. “Shoplifting in Middle America: Patterns and Motivational Correlates.” International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology 28:53–64
[1] . Shoplifting
[2] . retail theft
[3] . Kleptomania
[4] . Gail A. Caputo