امروزه، مرگ ناشی از سیگارکشیدن [1]همچنان پیشگیری‌پذیرترین علت مرگ در ایالات متحدهٔ امریکاست. میان تقریباً همۀ سرطان‌های ریه و قرارگرفتن در معرض دود تنباکو رابطۀ مستقیمی وجود دارد و بااین‌حال در سال 2۰۰۵، به‌طور تخمینی ۳۹ میلیون امریکایی سیگار می‌کشند. هم‌اکنون، سیگارکشیدن یک‌سوم کل مرگ‌های ناشی از سرطان را در بسیاری از کشورهای غربی رقم می‌زند. متخصصان سلامت برآورد می‌کنند از هر دو سیگاری، یک نفر در اثر مصرف تنباکو می‌میرد و در مجموع سالانه ۳ میلیون نفر در سراسر جهان از سرطان ریه جان می‌دهند. در سال 2۰۰۴، گزارش شد سرطان ریه با ۱۶۰٬۰۰۰ مرگ برای دو جنس شایع‌ترین علت مرگ زنان در ایالات متحدهٔ امریکاست و از سرطان سینه نیز پیشی گرفته است. سازمان بهداشت جهانی گزارش می‌کند در دنیا، چین بیشترین میزان مصرف محصولات وابسته به تنباکو و در نتیجه بالاترین شمار مرگ‌های مرتبط با تنباکو را به خود اختصاص داده است.

پژوهش‌های واگیرشناختی اجتماعی همچنان ادعا می‌کنند سیگارکشیدن در میان سیاه‌پوستان، کارگران یقه‌آبی، کم‌سوادان، و نوجوانان بیشتر است. اگرچه ۴۳ درصد از سیگاریان در صدد ترک برآمده‌اند، کاهش مصرف در زنان کندتر از مردان است، و مصرف دخانیات با نرخی نگران‌کننده در میان نوجوانان و در کشورهای درحال‌توسعه روبه افزایش است. مصرف دخانیات با افزایش تحصیلات کاهش می‌یابد و بی‌گمان در میان فقیرترین قشر جامعه بیشتر است.

در سال ۱۹۶۴، بازرس کل بهداشت ایالات متحدهٔ امریکا نخستین گزارش مهم ایالات متحده را در رابطه با سیگارکشیدن و سلامتی منتشر ساخت و نتیجه‌گیری کرد مصرف سیگار یکی از دلایل سرطان ریه در مردان و احتمالاً در زنان است. بیانیه‌های نخستین دربارهٔ خطرهای سیگار و محصولات غیرکشیدنی تنباکو تا پیش از آن زمان قطعیت چندانی نداشت، زیرا قانونگذاران و مقامات مسئول سلامت عمومی در تأکید بر شواهد علمی خود پیرامون آثار زیان‌بار مصرف دخانیات محتاط بودند. در واقع، بسیاری از قانونگذاران دوست نداشتند کمک‌های کمپین تولیدکنندگان تنباکو را از دست بدهند و آنهایی که برای پرورش‌دهندگان تنباکو کار می‌کردند، می‌ترسیدند شغلشان را در صنعت تنباکو از دست بدهند. بااین‌حال، دفتر بازرس کل بهداشت ایالات متحده پس از این گزارش هم‌وغم خود را صرف اجرای خط‌مشی‌های عمومی و تدوین برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه کرد. پژوهش‌های علمی مستمر بیش‌ازپیش معایب استعمال دخانیات را ثابت کرد و نگرش‌ها و هنجارهای فرهنگی که تغییر کرد، قانونگذاری‌های بعدی نیز توجیه شد.

ممنوعیت‌های مصرف سیگار

  ممنوعیت سیگارکشیدن در اماکن عمومی به سال ۱۵۹۰ بازمی‌گردد؛ زمانی‌که پاپ اوربان هفتم[2] مصرف دخانیات را به هر شکلی (جویدن، کشیدن، یا استنشاق) در املاک کلیسا به‌پشتوانهٔ تهدید به اخراج ممنوع کرد. امروزه، ممنوعیت‌های مصرف سیگار خط‌مشی‌هایی عمومی است. از جملهٔ این خط‌مشی‌ها می‌توان به ممنوعیت‌های قانونی و قوانین سلامتی و ایمنی شغلی که سیگارکشیدن را در اماکن عمومی محدود می‌کند، اشاره کرد. هدف آنها حفاظت از کارکنان، شهروندان، و کودکان از بیماری‌های مزمن و حاد ناشی از سیگارکشیدن غیرمستقیم است.

«قانون حفاظت از سلامت عمومی در برابر کشیدن سیگار»[3] مصوب سال ۱۹۷۰، تبلیغ رادیویی و تلویزیونی برای سیگار را ممنوع و درج هشدارهای قاطع‌تر را بر روی پاکت‌های سیگار اجباری کرد: «هشدار: به حکم بازرس کل بهداشت، سیگارکشیدن برای سلامتی شما خطرناک است.» در سال ۱۹۷۲، بازرس کل بهداشت ایالات متحدهٔ امریکا دربارهٔ سیگارکشیدن غیرمستقیم هشدار داد، اما تصویب ممنوعیت‌های مصرف دخانیات در ساختمان‌های فدرال و خطوط هواپیمایی تا اواخر دههٔ ۱۹۸۰ طول کشید.

مجلس قانونگذاری کالیفرنیا در سال ۱۹۹۴ سیگارکشیدن را در محل‌های کار ممنوع کرد و سپس در سال ۱۹۹۸ این ممنوعیت را به همۀ اماکن عمومی، از جمله مشروب‌خانه‌ها گسترش داد. اندکی بعد، ایالت‌ها یا شهرهای دیگر ‐ از جمله بزرگ‌ترین شهر کشور، نیویورک ‐ نیز ممنوعیت‌های مشابهی برای سیگارکشیدن وضع کردند. از آن زمان، پیوسته بر شمار ایالات و کشورهایی که سیگارکشیدن را در اماکن عمومی سرپوشیده و محل‌های کار، از جمله مشروب‌خانه‌ها، رستوران‌ها، و باشگاه‌های عمومی ممنوع می‌کنند، افزوده می‌شود. در مجموع، ۳۵ ایالت امریکا هریک به‌شکلی برای مصرف دخانیات محدودیت وضع کرده‌اند و کشورهای بوتان، کانادا، فرانسه، ایرلند، ایتالیا، مالت، نیوزیلند، نروژ، اسکاتلند، سوئد، و انگلستان از جمله کشورهایی‌اند که در سال 2۰۰۸ قوانینی در این زمینه به تصویب رسانده‌اند.

  بی‌گمان، قوانین ممنوعیت سیگارکشیدن از کارزارهای برخی از سازمان‌های سلامت و پزشکی مایه گرفته است. یکی از آنها ‐ «ائتلاف سیگار یا سلامتی»[4] ‐ که در سال ۱۹۸۲ شکل گرفت، مشارکتی است سه‌جانبه میان «جامعهٔ سرطان امریکا»[5]، «انجمن ریهٔ امریکا»[6] و «انجمن قلب امریکا»[7]، و هدف آن بهبود قانونگذاری‌های ملی از رهگذر اِعمال فشار و نفوذ برای پیشگیری از سیگارکشیدن بود. «مؤسسۀ ملّی سرطان»[8] به‌منظور تمرکز دقیق‌تر بر پژوهش‌ها و مداخلات مربوط به مصرف دخانیان با ایجاد «برنامهٔ سیگارکشیدن، تنباکو و سرطان»[9]، به تلاش‌های خود در این زمینه سر و شکل جدیدی داد. اندکی بعد در سال ۱۹۸۶، در گزارش مرکز کنترل بیماری و پیشگیری از آن (سی‌دی‌سی) آمد که در رابطه با خطرهای سیگارکشیدن غیرمستقیم، خصوصاً برای فرزندان سیگاری‌ها شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد. عموم مردم آمادۀ پذیرش این شواهدند؛ ازآنجاکه شهروندان به‌طور فزاینده‌ای خواستار محیط‌های عاری از دخانیات شده‌اند، سیگاریان داغ بیشتری می‌خورند و از این‌رو راه تغییر در رفتار را در پیش می‌گیرند.

یافته‌های پژوهشی

هم نهادهای دولتی و هم خصوصی پژوهش‌هایی که دربارهٔ آثار مخرب مصرف تنباکو ‐ از جمله سرطان ریه، بیماری قلب، و دستگاه گردش خون، نازایی، کژکارکردی جنسی در مردان، مشکلات بارداری و اختلالات نوزادان، بیماری تنفسی، و مشکلات دندان ‐ به نتایج قطعی رسیده‌اند، تأمین مالی کرده‌اند. با عطف نظر به پژوهش‌های فراوان ۳۰ سال گذشته، می‌توان دریافت کمتر کسی شک دارد که سیگار، تنباکوی جویدنی، سیگار برگ، و پیپ حاوی مواد شیمیایی مضر است؛ برای مثال، «مؤسسۀ پژوهشی-درمانی مایو»[10] در سال 2۰۰۶ مدعی شد مردانی که سیگار را ترک نمی‌کنند ۱۳٫۲ سال از عمرشان را از دست می‌دهند و وضع زنان سیگاری از این هم بدتر است؛ به‌طور میانگین ۱۴٫۵ سال.

  پژوهش‌های اخیر از افزایش کلی شمار زنان سیگاری خبر می‌دهد، هرچند احتمال ترک سیگار در زنان تحصیل‌کرده و زنان بالای ۶۵ سال بیشتر است. پژوهش‌های دیگر به تفاوت‌های موجود میان مردان و زنان از حیث الگوهای رفتار انگیزشی مرتبط با سیگارکشیدن اشاره می‌کند؛ برای مثال، زنان بیش از مردان به سبک‌های مصرفی مانند پک‌های عمیق، تنفس‌های سریع در حین استعمال هر نخ سیگار، و استفاده از سیگار برای کاهش بی‌حوصلگی، استرس، و افسردگی گرایش دارند. هم زنان سیگاری و هم سیگاریان جوان سیگارکشیدن را بهبود خوش خودانگاره‌هایشان و چیزی «باحال» یا «شیک» می‌انگارند و احتمالاً این تصور هم بازتابی است از تبلیغاتی که از فردی سیگاری انگاره‌ای جذاب به‌دست می‌دهد.

در سال ۱۹۹۵، با توجه به افزایش هشداردهندهٔ مصرف دخانیات در میان نوجوانان دبیرستانی و بر اساس شواهد علمی فزاینده در این رابطه که خطر بیماری‌های تنفسی و قلبی از جمله سرطان ریه در فرزندان والدین سیگاری بیشتر است، سیگارکشیدن به‌عنوان یکی از «بیمارهای اطفال» مشهور شده است. یکی از گزارش‌های سی‌دی‌سی مدعی شد هرچه سیگارکشیدن در سن پایین‌تری آغاز شود، احتمال ادامهٔ آن تا بزرگسالی بیشتر خواهد بود. افزون‌براین، عالمان اجتماعی مدت‌ها مصرف تنباکو را با دیگر مشکلات نوجوانی مانند سوء‌مصرف الکل و مواد مرتبط می‌ساختند. در نتیجه در سال ۱۹۹۷، قانون فدرالی به تصویب رسید که فروش سیگار را به افراد زیر سن قانونی ممنوع کرد و جریمه‌های سنگینی برای نقض‌کنندگان آن درنظر گرفت.

به‌سال2001، پژوهشی در دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه هاروارد[11] بیش از ۱۰٬۰۰۰ دانشجو از ۱۱۹ کالج ملی ایالات متحدهٔ امریکا را مطالعه کرد و به این نتیجه رسید ۵۱ درصد آنها «سیگاریان جمع‌کش»[12]اند. پژوهش‌های دیگر که بر سن و جنسیت تمرکز می‌کردند گزارش کردند هم دختران و هم پسران در سنین پایین تحت فشار همالان برای مصرف الکل و دخانیات‌اند. پژوهش سال 2۰۰۱ «مؤسسۀ ملی سلامت»[13] بر روی ۴۲۰۰ نوجوان مقطع راهنمایی نشان داد فشار همالان، خاصه پنج دوستی که از همه صمیمی‌ترند (بیشتر برای دختران تا پسران) در الگوهای مصرف دخانیات و الکل تأثیر گذاشت. در مقابل، والدینی که مشارکت بیشتری در زندگی فرزندان خود داشتند ‐ گفت‌وگو، شنیدن مشکلاتشان، توجه به رخدادهای پس از مدرسه ‐ کمتر محتمل بود که فرزندان الکلی یا سیگاری داشته باشند.

دود سیگار حاوی بیش از ۴۰۰۰ مادهٔ شیمیایی، از جمله ۶۹ عامل سرطان‌زای شناخته‌شده است. در سال 2005، مراکز کنترل بیماری و پیشگیری از آن دریافتند هر ساله در ایالات متحدهٔ امریکا ۳۰۰۰ نفر در اثر سرطان ریه، و ۴۶۰۰۰ نفر دیگر در اثر بیماری قلبی جان می‌سپارند و مسبب همۀ این مرگ‌ها سیگارکشیدن غیرمستقیم‌ است. پژوهش دیگری بدین‌نتیجه رسید احتمال ابتلا به سرطان ریه در افرادی که در تمام طول عمر خود سیگار نکشیده‌اند اما شریکان زندگی‌شان در منزل دخانیات می‌کشند، 2۰ تا ۳۰ درصد بیشتر است و احتمال ابتلای افرادی که در محل کار در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، ۱۶ تا ۱۹ درصد افزایش می‌یابد. قرارگرفتن ناخواسته در معرض دود سیگار همچنان مخاطره‌ای جدی برای سلامت عمومی است که با عاری‌کردن خانه‌ها، محل‌های کار، و اماکن عمومی از دود سیگار، می‌توان از آن جلوگیری کرد.

به‌رغم پیشرفتی که تا اینجا صورت گرفته است، چرا همچنان بسیاری از بزرگسالان سیگار می‌کشند؟ از عوامل اثرگذار ممکن است یکی ناتوانی معتادان سیگار در ترک باشد و دیگری کاهش اعتبارات فدرال برای پیشبرد برنامه‌های پیشگیرانه. در مقابل، تبلیغات صنعت تنباکو به بیش از ۱۵ میلیارد دلار در سال رسیده است. بیش از ۱۰۰ میلیون امریکایی ۳ سال به بالا در معرض سیگارکشیدن غیرمستقیم قرار دارند و در حدود 2۰ درصد از جوانان سال آخر دبیرستانی امروز، به‌طور منظم سیگار می‌کشند.

و نیز ببینید: اعتیاد؛ سیگارکشیدن غیرمستقیم.

بیشتر بخوانید

Centers for Disease Control and Prevention, (http://www.cdc.gov/tobacco)

Mayo Clinic, (http://www.mayoclinic.com/health/nicotine-dependence)

World Health Organization, (http://www.no smoke.org/pdf/mediaordlist.pdf)

  [1] smoking

[2] Pope Urban VII

 [3] Public Health Cigarette Smoking Act

[4] Coalition on Smoking or Health

[5] American Cancer Society

[6] American Lung Association

[7] American Heart Association

[8] National Cancer Institute

[9] Smoking, Tobacco and Cancer Program

[10] Mayo Clinic

[11] Harvard Medical School

[12] social smokers

[13] National Institute of Health