طرح های ملی گرایش فرهنگی و نگرش های اجتماعی در ایران از جمله اولین پیمایش های ملی ایران محسوب می‌شود که به بررسی تغییرات اجتماعی فرهنگی ایران طی دو مرحله پرداخته است.

پیمایش «گرایش‌های فرهنگی و نگرش‌های اجتماعی در ایران»، اولین پیمایش ملی کشور محسوب می‌شود. بسیاری از مفاهیم و سؤالات مطرح شده در آن بعداً در پیمایش‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفت که نشان از قوت نظری و علمی این پیمایش دارد. طبیعی است اجرای این پیمایش ارتباطی با مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد اما به جهت نقش پایه ای آن در مقایسه تغییرات اجتماعی و فرهنگی در اینجا معرفی شده و اطلاعات موجود آن عرضه می‌شود.

حوزه جغرافیایی نمونه این پیمایش از همه ۱۶ استان و فرمانداری کل کشور شامل استان‌های مرکزی، اصفهان، یزد، کرمان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، فارس، هرمزگان، خراسان، سیستان و بلوچستان، گیلان، مازندران، کرمانشاه، کردستان، همدان و خوزستان، ۲۴ منطقه شهری شامل تهران، کاشان، اصفهان، نائین، یزد، کرمان، تبریز، اردبیل، رضائیه مهاباد، شیراز، آباده، بندرعباس، مشهد، نیشابور، زاهدان، رشت، ساری، گرگان، کرمانشاه، سنندج، همدان، آبادان، اهواز و ۵۲ منطقه روستایی انتخاب شده‌اند.

علی اسدی، مدیر علمی این پیمایش، خود در مقدمه این طرح آورده: بررسی حاضر که حاصل کار گروهی بزرگی مرکب از پژوهشگر، کمک پژوهشگر و پرسشگر است، از شروع تا پایان بیش از دو سال به طول انجامیده است. از این رو داده ها در برخی از زمینه ها (مانند انتخاب مجلسین) کهنه است. معهذا چون هدف این تحقیق ترسیم خطوط حرکت فکری جامعه در دراز مدت است، می تواند همچنان مفید باشد.

از جمله همکاران این پیمایش می توان به دکتر منوچهر محسنی و دکتر مرتضی میرآفتابی اشاره کرد. سال اجرای این پیمایش ۱۳۵۳و سال انتشار نتایج آن ۱۳۵۶ است.

پیمایش ملی دیگری که توسط تیم دکتر علی اسدی منتشر می شود «گرایش های فرهنگی و نگرش های اجتماعی در ایران» است. در مقدمه این پیمایش آمده: از آنجا که شناخت گرایش های فکری و فرهنگی هر جامعه از ضروریات برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی و حتی اقتصادی می باشد، بررسی حاضر که هدف آن شناخت رفتار ها و نگرش های اجتماعی-اقتصادی و گرایش های فکری و فرهنگی جامعه ایرانی است در تابستان ۱۳۵۸ به مرحله اجرا گذاشته شد. این بررسی به خاطر محدودیت های مختلف تنها به شهر تهران محدود گردیده است. بررسی حاضر در واقع مرحله دوم از یک مطالعه دراز مدت و مستمر شناخت گرایش های فکری جامعه ایران است. با استفاده از تجربیاتی که از بررسی نخستین به دست آمده بود محتوای پرسشنامه مورد تجدید نظر کامل قرار گرفت و سوالات آن با توجه به شرایط بعد از انقلاب طرح ریزی گردید.     

در کنار دکتر علی اسدی، دکتر مهدی بهکیش و دکتر منوچهر محسنی از دیگر دست اندرکاران این پیمایش هستند. نتایج این پیمایش در سال ۱۳۵۹ منتشر گردید.

پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات فایل این دو پیمایش ملی را در صفحات معرفی مربوطه در بخش دفتر طرح های ملی، طرح های خاتمه یافته ذیل هر عنوان در اختیار عموم پژوهشگران قرار داده است.