شعر انقلاب، آرمانخواه و تحولخواه است
هشتمین نشست از سلسله نشستهای تخصصی «ادبیات انقلاب اسلامی؛ از نظر تا نظریه، بررسی ساحتهای ادبیات انقلاب اسلامی ایران» با حضور مصطفی محدثی خراسانی، رضا اسماعیلی و با دبیری دکتر محمودرضا اکرامیفر، ۲۶ آبان ۹۵ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
در ابتدای این نشست، محدثی خراسانی ریشه ادبیات و شعر انقلاب را در قرنهای گذشته و در قبل از انقلاب اسلامی دانست و در توضیح ادبیات انقلاب گفت: ادبیاتی که داعیه تحول داشته باشد، ادبیات انقلاب است و وقتی این تحول با ارزشهای دینی و انقلابی پیوند میخورد، ادبیات انقلاب اسلامی را شکل میدهد.
این شاعر انقلاب درباره شعر انقلاب گفت: شعر انقلاب، شعری آرمانخواه و تحولخواه و مبتنی بر آموزههای انقلاب و اسلام است. وی تأکید کرد: شعر انقلاب، در دایره گفتمانی انقلاب قرار دارد و مبتنی بر واژگانی است که در دایره انقلاب، معنا و مفهوم دارد.
محدثی به گونههای مختلف شعر انقلاب و ضرورتهای سرودن آنها اشاره کرد و گفت: شاعران انقلاب به دنبال پُرکردن خلاءها بودهاند. در واقع شاعرانقلاب بودن، تعهدی برای شاعر ایجاد کرده که نمیتواند نسبت به جامعه خویش بیتفاوت باشد. شاعر انقلاب، شاعری نیست که در برج عاج نشسته باشد، بلکه شعر خود را در متن اجتماع و مردم میسراید.
محدثی خراسانی همچنین به ویژگیهای شعر انقلاب اشاره کرد و گفت: انقلاب اسلامی سبب شد تا شاعر انقلاب، تکساحتی نباشد؛ بر این اساس گونههای تازهای از شعر شکل گرفت. وی در بیان ویژگیهای شعر دفاع مقدس نیز گفت: شعر دفاع مقدس شعری است که از آرمانهای انقلاب اسلامی دفاع میکند. بنابراین هر شعری که از این آرمانها دفاع کند مانند شعر مدافعان حرم، در ادامه شعر دفاع مقدس است.
در ادامه این نشست، رضا اسماعیلی نیز به بیان ویژگیهای شعر انقلاب پرداخت و گفت: شعر انقلاب شعری است که خاستگاه آن انقلاب اسلامی است؛ شعری است که درباره انقلاب اسلامی و آرمانهایش سروده شده باشد. وی افزود: شعر انقلاب در تحلیل آرمانها و آموزههای انقلاب سروده شده و شاعر نسبت به انقلاب دغدغه خاطر دارد.
اسماعیلی به فرم و ساختار شعر انقلاب نیز پرداخت و گفت: شعر انقلاب، قالبهای مدرنتری مانند غزل- مثنوی، مثنوی- رباعی و حتی مثنوی – نیمایی را تجربه کرد. همچنین زبان این شعر، محسوستر، عینیتر و واقعگرایانهتر شد. استفاده از قابلیتهای تمام سبکهای ادبی نیز از دیگر ویژگیهای این نوع شعر است.
اسماعیلی فقر اندیشه و خرد را آسیب شعر امروز دانست و افزود: متأسفانه عنصر اندیشه و خرد و تعقل در شعر امروز در حاشیه قرار گرفته است. وی همچنین به مضمون و محتوای شعر انقلاب نیز پرداخت و گفت: در شعر انقلاب، عنصر حماسه تشخص ویژهای دارد و شاعران انقلاب سعی کردهاند وجه حماسی را در بیان و شعر خود بیشتر جلوه دهند.