نشست تخصصي «پساتلویزیون در ایران: پیامدهای همگرایی بر سیاست‎گذاری رسانه‌‏‏ای»، با حضور دکتر سیدجمال‏‌الدین اکبرزاده ‏جهرمی، ۱۲ مهر ۹۵ در  پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در این نشست، دکتر اکبرزاده با اشاره به وضعیت تلویزیون طی دو دهه گذشته به بررسی چالش‌های همگرایی رسانه‏‏‌ای و گذار به عصر پساتلویزیون در ایران و دیگر کشورها پرداخت و دلایل غفلت از همگرایی رسانه‌‏ای تلویزیون در ایران را تشریح کرد.

این استاددانشگاه گفت: به تعبیر کاستلز، تلویزیون همچنان به عنوان بهترین و پیشروترین رسانۀ ارتباط جمعی باقی مانده است. فقط آنچه تغییر یافته، چندپاره شدن تلویزیون به شبکه‌‏های متعددی است که زمان‏های مخاطبان خاص را با رویه‏ ای مبتنی بر پخش محدود شکل می‏ دهد. بنابراین تلویزیون، سلطۀ خود را حفظ  کرده است و در عین حال به‎واسطۀ تکنولوژی، تجارت و فرهنگ به شکل گسترده‏ای تغییر یافته و به جایی رسیده که همزمان و به صورت ترکیبی شیوه‏ های پخش گسترده و پخش محدود را در خود جمع کرده است.

دکتر اکبرزاده به شکل سنتی و نوستالژیکی جعبۀ جادویی تلویزیون در ایران در دهه‌های گذشته، که افراد خانواده را هر شب در مقابل خود گرد هم می‌‌آورد، اشاره کرد و افزود: اکنون در بسیاری از خانواده‌ها دیگر نه یک دستگاه تلویزیون، بلکه چند دستگاه وجود دارد و بسیاری از جوانان و نوجوانان برای تماشای برنامه ­های مورد علاقۀ خود هر چه بیشتر متکی به تبلت‌ها و تلفن‌های همراه هوشمندی می‌شوند که تماشای تلویزیون را به تجربه‌ای فردی کاهش می‌دهد. ابتکار عمل به­ طور روزافزونی از سمت فرستندۀ برنامه به سمت گیرنده در حال تغییر است و اکنون این مخاطب است که نوع محتوا، زمان و مکان تماشا را تعیین می‌کند. این‌ها بخشی از ویژگی‌های دوره‌ای است که از آن با اصطلاح «پساتلویزیون» یاد می‌شود؛ دوره‌ای که تلویزیون با رسانه‌های جدیدی چون اینترنت و تلفن همراه در هم آمیخته است.

اکبرزاده در ادامه این نشست، به ظهور تلویزیون‎های ماهواره ‏ای، ادغام اینترنت و تلویزیون و ظهور تلویزیون اینترنتی و شبکۀ نمایش خانگی و گسترش آن اشاره کرد و گفت: اگر از منظر سیاست‎گذاری رسانه‎ای به موضوع بنگریم تحولات گسترده فناوری  امکان اتخاذ سیاست‎گذاری منسجم رسانه ‏ای در سطح ملی را از میان برده و سیاست‎گذاران را با چالش‏هایی خطیر روبرو کرده است زیرا این نظام نسبت به مسائل اخلاقی و فرهنگی شهروندان خود اهتمام دارد و سياست‎گذاري، هدايت و مراقبت را از اهم وظايف خود در رابطه با فرهنگ می‏ داند.

این پژوهشگر به لزوم توجه بیشتر به همگرایی  رسانه ­ای و تبعات غفلت از آن اشاره کرد و افزود: سیاست­گذاران اصلی حوزه رسانه همچنان اسیر منطق فضای پیشاهمگرایی هستند و از تغییراتی که در حوزۀ رسانه و به ­ویژه تلویزیون در جهان رخ داده است غافلند. البته نشانه ­هایی مانند کاهش مخاطبان صدا و سیما و یا اقبالی که به رسانه­ های جدیدی چون شبکه های اجتماعی وجود دارد، درک شده اما ریشه و ماهیت  این نشانه­ ها همچنان درک نشده باقی مانده است. مشکل اینجاست که سیاست‏گذاران هنوز نمی­ دانند باید دقیقاً چه کاری را انجام دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه طباطبایی به دلایل غفلت از همگرایی رسانه ‏ای در ایران پرداخت و افزود: بی­ توجهی به پژوهش و خواندن تحقیقات انجام شده و توجه به آمار و  نیز مطالعات آینده­ پژوهانه، ضعف مراکز مطالعاتی و پژوهش­های استراتژیک، مقاومت در مقابل رسانه‎های جدید، درگیر روال‎های روزمره اداری و نداشتن فرصت برای مطالعه و آموزش، مسئلۀ انحصاری بودن تلویزیون و سپردن این حیطۀ به شدت گسترده به یک سازمان، عدم چرخش قدرت و جا به ­جایی نیروهای اصلی در عرصه سیاستگذاری و سن نسبتا بالای این طیف از تصمیم­ گران و عدم تطبیق سریع آنها با فضای جدید می­ تواند عوامل عدم درک به­ موقع تحولات پرشتاب ناشی از ظهور رسانه ­های جدید تلقی شود.

وی به ­مثابه تهدید دانستن تحولات جدید را عامل دیگری در غفلت از همگرایی رسانه‌ای در ایران بیان کرد و گفت: تهدید دیدن این تحولات باعث شده که ماهیت واقعی و فرصت‌هایی که همگرایی می­ تواند از نظر سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در اختیار بگذارد، به‌خوبی درک نشود.