نقشه نفوذ شبکه ماهوارهای جِم (GEM) با موضوع سبک زندگی ایرانی - اسلامی
سخنرانان: دکتر جعفر عبدالملکی و حامد معینی پناه
تاریخ برگزاری: 27 دی 94
نشست تخصصی «نقشه نفوذ شبکه ماهوارهای جِم (GEM) با موضوع سبک زندگی ایرانی - اسلامی» روز یکشنبه 27دی 94 با حضور دکتر جعفر عبدالملکی و حامد معینی پناهدر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر عبدالملکی با مروری بر تاریخچه گروه جِم، گفت:مجموعه شبکههای جِم مربوط به بخش «گروه موسیقی و سرگرمی عمومی بریتانیا» است کهگروه جِم آن را در سال 1385 در لندن راهاندازی نمود. بعد از مدتی، در سال 1386دفتر مرکزی گروه به کشور امارات متحده عربی (دبی) منتقل گردید. اکثر برنامههایجِم با کیفیت اسدی و اچدی پخش میشود. هم اکنون گروه جِم دارای 19 شبکه است کهبه صورت عمومی و تخصصی برنامه پخش میکنند.
عبدالملکی گفت: آرایش رسانهایشبکه جِم عبارت است از: شبکههای تخصصی، شبکههای عمومی و شبکههای فیلم و سریال.شبکههای تخصصی متشکل از شبکه جِم میفا، جِم لایف، جِم اِستی، جِم جونیور، جِمتین، جِم اِکونومی و جِم اِجوکیشن است. شبکههای عمومی که بیشتر با موضوع اقوامبرنامه پخش میکنند، متشکل از شبکههای جِم عربی، جِم کُرد، جِم آذربایجان، جِموان و جِم فامیلی هستند. شبکههای فیلم و سریال نیز از شبکه ریوِر، روبیکس،اونیکس، جِم کلاسیک، جِم بالیوود و جِم سِریز تشکیل شده است.
وی افزود: این شبکه برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود، از قالبهای مختلفیهمچون قالب فیلم و سریال استفاده میکند و جامعه هدف خود را به دو دسته بزرگسالان و کودکان تقسیم کرده است. اهدافعمدهای که این شبکه در ژانر فیلم و سریال برای مخاطب بزرگسال دنبال میکند، عبارتنداز: خیانت، ترغیب فردگرایی، مخدوش کردن چهره مسلمانان، روابط آزاد زن و مرد، تقابلبا خانواده، تجملگرایی و تنوعطلبی، پوچگرایی، روابط نامشروع قبل از ازدواج،قرائت جدید از اسلام، کینه و انتقام و عشق مثلثی.
در ژانر فیلم و سریال برای کودکان، اهداف عمدهای که دنبال میشودعبارتند از: ترویج مدگرایی، پنهانکاری از بزرگترها، ترویج همجنسبازی، ترویجخوشگذرانی، رابطه آزاد دختر و پسر، زیر پا گذاشتن اخلاق، ترویج درگیری و خشونت،تقابل با والدین و رسیدن به عشق به هر قیمتی.
وی گفت: در قالب برنامههای مستند که بسیار مورد توجه شبکه جِم است،یکی از اهداف مورد نظر، ترویج سبک زندگی غربی است که به طور عمده از طریق تبلیغمحصولات فناورانه و مفرح غربی انجام میگیرد. ترویج لذتگرایی، عادیسازی مصرفخوراک حرام، تبلیغ اشرافیگری، القاء ناکارآمدی دین و ترویج آداب و سنن غربی ازدیگر اهداف برنامههای مستند گروه جِم هستند.
وی در ادامه و با اشاره به بخشهای خبری شبکه جِم، تأکید کرد: برداشتیکه معمولاً از بخشهای خبری وجود دارد، گویندگانی خشک و رسمی است که هنوز دربخشهای خبری ما این قاعده وجود دارد. اما بخشهای خبری شبکه جِم عمدتاً مبتنی برنرمخبر است و اخبار منفی از شبکه جِم پخش نمیشوند و تنها اخبار کاملاً مثبت ازفضای داخلی کشور پوشش داده میشوند. اخبار تعارضات سیاسی یا مشکلات فرهنگی بههیچوجه در این شبکه پخش نمیشوند. نکات عمدهای که در بخشهای خبری وجود دارد،عبارتند از: الگوسازی از طریق پرداختن به چهرهها و ستارهها، معرفی افراد ایرانیشاغل در کشورهای غربی به عنوان ایرانی موفق، جذب حداکثری مخاطب با استفاده از خبر – سرگرمی،پرداختن گسترده به نرمخبرها، پرهیز از تحریک حس دافعه مخاطبان، عدم ورود به مسائلاختلافی در حوزه سیاست، پرهیز از پخش تصاویر منافی عفت در خبر، تحریک حسزیباییطلبی در مخاطبان با استفاده از تنوع رنگ در استودیو و گزارشهای تصویری،بهرهگیری از مجریان جوان و خوشچهره و استفاده از موسیقیهای جذاب و نشاطآور.
عبدالملکی گفت: در بخش موسیقی نیز که بسیار مورد توجه این شبکه است،عمدهترین اهدافی که دنبال میشود، عبارتند از: قبحزدایی از خطوط قرمز دینی واخلاقی از طریق همجنسگرایی، روابط آزاد دختر و پسر، نوع پوشش و خوانندگی زنان،ترویج گفتمانهای فمنیستی، ترویج مصرفگرایی و مدگرایی و تبلیغ سبکهای پوشش وآرایش.
یکی دیگر از موضوعاتی که بسیار مورد توجه شبکه جِم است، بحث آشپزی است.ظاهر امر نشان میدهد که این برنامه جنبه سرگرمی دارد و به منظور آشنا کردن مخاطبانبا سبکهای مختلف آشپزی است؛ ولی اهداف عمدهای که از این برنامه رصد شده است،عبارتند از: قبحزدایی از غذاهای حرام، اسراف در مصرف مواد خوراکی، لذتگرایی،ترویج خوراک غیر بومی و مادیگرایی.
حوزه سلامت و زیبایی نیز مورد تاکید این شبکه است و اهداف عمدهبرنامههای این حوزه عبارتند از: ترویج مصرفگرایی، ایجاد هیجانات جنسی و عاطفی،رقابت برای افزایش جذابیت جنسی، توجه افراطی به بدن و تجملگرایی.
جعفر عبدالملکی در پایان سخنانش گفت: مواردی که ذکر شد، خلاصهای ازبخشهای مختلف شبکه جِم است که در قالبهای مختلف توسط گروه جِم دنبال میشود و بهصورت یک نظام جامع، مورد نظر آنهاست. هدف عمده دستاندرکاران گروه جِم، تأثیرگذاریبر سبک زندگی ایرانی – اسلامی است و تمام بخشها اعم از بخشهای خبری، فیلم وسریال، برنامههای مستند، برنامههای موسیقایی و برنامههایی که برای زیبایی ومدیریت بدن تهیه، تولید و پخش میشوند، همه مکمل هم هستند و همه این برنامهها باارزشهایی که در جامعه ما وجود دارند، در تعارض هستند.
در ادامه این نشست، دیگر سخنران این جلسه، حامد معینیپناه یادآور شد:در خرداد سال 94 گروه جِم، دو شبکه جِم اسپرت و جِم تراول را با هم ادغام و شبکهجِم اِستی را راهاندازی کرد. بعد از این تغییر، در مرداد 94 نیز دو شبکه دیگرراهاندازی شد؛ در مرحله اول، شبکه جِم تین برای مخاطبان 14 تا 24 سال تأسیس شد.با این شبکه به حوزه نوجوانان ورود پیدا کردند و برنامههای این شبکه از نظرکیفیت، سبک جهانی و برنامههای روز جهان، بسیار بالاتر از شبکههای دیگر بود. درمرحله بعد، شبکه جِم سِریز را راهاندازی کردند که این شبکه، 24 ساعته در حال پخشسریال است و به عنوان یک شبکه برتر در حوزه سریال است.
وی گفت: با اینکه گروه جِم ادعا میکند که برای کل جمعیت خاورمیانهبرنامه میسازد و هدف، فقط مردم ایران نیستند ولی با نگاهی به پازل چیده شده توسط گروه جِم، متوجه میشویم کهبرای قومیتهای ایران برنامهریزی کردهاند و با این هدف، جِم عربی را در مردادماهراهاندازی کردند. در شهریور سال 94 شبکه جِم Az1 را با زبان آذری آغاز به کار کرد. بررسی برنامههایشبکه Az1نشان میدهد که شبکههای Az2 و Az3 نیز در راه است. در همان ماه، جِم فامیلی را نیز تأسیس کردند. درمهرماه هم دو شبکه دیگر به نامهای جِم اِجوکیشن و مدرن اِکونومی به فهرست خود اضافه کردند که به این ترتیب جمع شبکههای گروه جِم به 19 شبکه رسید.
معینیپناه با اشاره به نحوه برنامهسازی در شبکه جِم اِجوکیشن،گفت: نکته جالب در این شبکه این است که به هیچ وجه برنامه جنسی در آن وجود ندارد ومواردی که در شبکههای دیگر به عنوان خط قرمز رعایت نمیشود، در این شبکه خط قرمزاست. میتوان گفت که جِم اِجوکیشن، شبکه خوبی برای جذب مخاطب به سوی ماهواره است ویک نوجوان یا جوان، با این تفکر که میخواهد از ماهواره استفاده علمی کند، اینشبکه را میبیند. این شبکه با برنامههای علمی خوبی که پخش میکند، طعمه خوبی برایجذب مخاطب است.
وی افزود: شبکه مدرن اِکونومی یا اقتصاد نوین نیز روی سبک زندگی تمرکزدارد و در طول دو ماه اول پخش خود، دو برنامه در جدول پخش خود داشت؛ اولین برنامه،معرفی 10 ماشین برتر دنیا بود که مخاطب در طول یک ساعت پخش این برنامه، با 10ماشین به روز، به قیمت و با امکانات خیلی بالا آشنا میشد. برنامه دیگر، خانههایرویایی نام داشت. تأثیر این دو برنامه روی جوانان، به این صورت بود که جوانی با داشتن یک شغل ودرآمد معمولی، دائم در حال تماشای خانهها و ماشینهای میلیاردی بود و رویای دستیافتن به آنها را در سر میپروراند.
وی گفت: کار جالب دیگری که گروه جِم در پیش گرفته است، تولید بخشهایخبری است. این بخشها، حاوی خبرهای مثبت است و در آن هیچ نوع خبر بد، قتل و کشتار وجودندارد. در بخشهای خبری، برنامهای وجود دارد به نام «خبر بانوان» که این برنامهدر نوع خود بیسابقه است و در هیچ کدام از شبکههای فارسی زبان چنین برنامهایتولید نشده است. در این برنامه برای بانوان، الگوسازی میکنند که بانوی موفق دارایچه خصوصیاتی است.
در پایان نشست، حامد معینیپناه با اشاره به دعوت هنرمندان ایرانی بهاین شبکه، گفت: اخیراً گروه جِم حرکت جدیدی انجام داده است. در این حرکت ازبازیگران و هنرمندان ایرانی برای همکاری دعوت کرده و این دعوت، منجر به تولیدچهار سریال با بازیگران ایرانی شده است. در ظاهر امر، یک شرکت به نام «ShowTV» در ترکیه وجود دارد که بازیگراندعوتشده، با آن شرکت قرارداد امضا میکنند تا متهم به همکاری مستقیم با شبکه جِمنشوند و بعد از ساخت سریال، شبکه جِم، آن سریال را از شرکت مذکور خریداری و پخشمیکند.